Page 100 - คู่มือการฝึก ว่าด้วยแบบฝึกท่ากระบี่ และ การปฏิบัติของผู้อัญเชิญธงชัยเฉลิมพล
P. 100
ภาคผนวก
ธงราชกระบี่ยุทธ และธงพระครุฑพ่าห์
ความเป็นมา
พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวจ าเดิมแต่ได้พระบรมราชาภิเษกแล้ว ในวันที่ ๑๓
มกราคม รัตนโกสินทร์ศก ๑๒๙ (พ.ศ.๒๔๕๓) เสด็จฯ ไปทรงสมโภชพระปฐมเจดีย์และพระราชมณเทียร ณ พระราชวังสนามจันทร์
จังหวัดนครปฐม มีพระภิกษุสงฆ์น้อมน าของโบราณ ท าด้วยฝีมืออันดีวิจิตรยิ่งนักมาถวายเพิ่มพูนพระบารมีในปีต้นแห่งรัชสมัย คือแผ่น
สัมฤทธิ์รูป พระกระบี่ธุชพระครุฑพ่าห์ ซึ่งพระกลั่นเจ้าอธิการวัดพระประโทนขุดได้ที่พระประโทน เป็นของโบราณครั้งพระปฐมเจดีย์
เป็นนครราชธานี พระยาสุนทรบุรีศรีพิไชยสงคราม (ชม) ข้าหลวงเทศาภิบาลส าเร็จราชการมณฑลนครไชยศรี เป็นผู้น าทูลเกล้าฯ ถวาย
ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าพระบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรมหลวงนริศรานุวัตติวงศ์ ทรงคิดเครื่องประกอบเป็นธงพระกระบี่ธุช
พระครุฑพ่าห์น้อยขึ้น พระยาอนุรักษ์ราชมณเทียร (หม่อมราชวงค์ปุ้ม) เป็นผู้จัดท าแล้วทันงาน พระราชพิธีสัมพัจฉรฉินท์ในวันที่ ๒๕
มีนาคม รัตนโกสินนทร์ศก ๑๒๙ ซึ่งเป็นวันตั้งน้ าวงด้ายเริ่มการพระราชพิธีโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งราวไว้ข้างพระแท่นมณฑลส าหรับจะได้เชิญ
ขึ้นผูกเสาพระแท่นมณฑล เข้าพระราชพิธีต่อไป พร้อมกับพระกฤษ์จุดเทียนไชย
วันที่ ๑๑ มีนาคม รัตนโกสิทร์ศก ๑๒๙ เวลาเช้า ๔ โมง ๕๒ นาที ๕๖ วินาที ได้พระฤกษ์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระ
ยาวชิรญาณโรรส ทรงเทียนนมัสการพระพุทธชินสีห์ในพระอุโบสถแล้ว ทรงจุดเทียนทองเงินที่โต๊ะทองทรงจารึกคาถาที่ด้านหลัง
พระกระบี่ธุชและพระครุฑพ่าห์ พระสงฆ์ ๕ รูป มีพระอริยกระวี (เซ่ง) เป็นประธานสวดชัยมงคล พราหมณ์เป่าสังข์ กรมพระแสงในขับไม้
บัณเฑาะว์ เจ้าพนักงานประโคมแตรสังข์ดุริยดนตรี โหรบูชาเทวดา ที่ศาลเทวดาบูชาฤกษ์ กันตั้งอยู่หน้าพระอุโบสถ หลวงญาณปรีชา (ร้อง)
กรมราชบัณฑิตเจริญรอยพระหัตถ์ จารึกด้วยเหล็กจารต่อไป เสร็จแล้วพระมหาราชครู พิธีพราหมณ์ เจิมจุณธงพระกระบี่ธุชพระครุฑพ่าห์
เจ้าพนักงานเชิญธงกลับสู่พระบรมราชวัง
ครั้นรุ่งขึ้นวันที่ ๒๖ มีนาคม เวลาเข้าพระฤกษ์จุดเทียนไชย พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงด ารงราชานุภาพ เสนาบดี
กระทรวงมหาดไทย ทรงน าศรเครื่องสัมฤทธิ์ศีรษะเป็นนาคราช ๓ เศียร มีสายและลูกพร้อม ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายเป็นของพระรุ่งเจ้าอธิการ
วัดหนองตานวล ท้องที่กิ่งตาคลี อ าเภอพยุหคีรี ได้จากเขาชอนเดื่อพรมแดนเมืองชลบุรี พระนครละโว้ เป็นฝีมือโบราณ อันประณีต และไม่
มีรอยมือจับหรือสิ่งใดที่จะส่อให้เห็นว่า จะได้ท าขึ้นส าหรับเทวรูปถือ จึงเห็นว่าศรนี่น่าจะได้สร้างขึ้นไว้ส าหรับการพิธีตามลัทธิพราหมณ์
เช่น ใช่ชุบน้ าท าน้ ามนต์ ฤาแช่งน้ าสาบานอย่างท าน้ าพระพิพัฒน์สัตยาเป็นต้น ทั้งปลายลูกสรมีรูปวชิระ ประหนึ่งว่าราวกับจ าท าขึ้นไว้
ส าหรับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระองค์นี้ เป็นสิ่งที่สูงสมควรจะเข้าพิธีต่อไป ประจวบกับเวลาที่ได้โปรดเกล้าฯ ให้เชิญธงพระกระบี่
ธุชพระครุฑพ่าห์น้อยขึ้นผูกเสา พระแท่นมณฑล จึงทรงหลั่งน้ าพระมหาสังข์และทรงเจิมธงและศรโบราณแล้ว เจ้าพนักงานเชิญธงกระบี่ธุช
พระครุฑพ่าห์น้อยผูกเสาพระแท่นมณฑลด้านหน้า พระกระบี่ธุชพระครุฑพ่าห์ใหญ่ของเดิมผูกเสาพระแท่นมณฑลด้านหลัง เชิญศรขึ้นวาง
ในพระแท่นมณฑล พระราชพิธีสัมพัจฉรฉินท์ ตั้งแต่เช้าวันนี้และใช้ใน พระราชพิธีอื่นต่อไป พระราชทานนามศรโบราณว่า “พระแสงศร
ก าลังราม” ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าพระราชทานพัดครุฑงานรัชมงคลแก่พระรุ่งเจ้าอธิการ และพระราชทานเงินตราแก่ศิษย์เป็นบ าเหน็จ
ตามสมควร
ภาพธงชัยพระครุฑพ่าห์ส ารับใหญ่
โรงเรียนทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์
หน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์
