Page 101 - คู่มือการฝึก ว่าด้วยแบบฝึกท่ากระบี่ และ การปฏิบัติของผู้อัญเชิญธงชัยเฉลิมพล
P. 101
ภาคผนวก
การที่พระรุ่งได้ศรโบราณนี้ สอบสวนได้ความว่า เดิมเจ้า
อธิการรุ่ง วัดหนองนานวลท้องที่ กิ่งอ าเภอพยุคีรี คุมคนกับช้างไป
ตั้งตัดไม้อยู่ในดงหนองคันไถครั้นเมื่อ วันอังคาร เดือนยี่ แรม ๓ ค่ า
ตรงกับวันที่ ๑๗ มกราคม ร.ศ.๑๒๙ อธิการรุ่งให้นายตี่กับเด็กแบน
ซึ่งเป็นศิษย์ไปเที่ยวหาใบตองกล้วยป่ามาม้วนบุหรี่ นายตี่กับเด็กแบน
ซึ่งเป็นศิษย์ไปเที่ยวหาใบตองบนเขาชอนเดื่อ ถึงไหล่เขามีศิลา
๒ ก้อนอยู่เคียงกัน นายตี่แลเห็นศีรษะนาคโผล่จากใบไม้ที่ร่วงสะสม
อยู่ในซอกศิลา ส าคัญว่าพระพุทธรูปจึงหยิบยกขึ้นมา เห็นเป็นศร
ภาพธงชัยราชกระบี่ธุชน้อย
ทั้งคัน เด็กแบนค้นที่
ซอกศิลาต่อไปได้ลูกศรอีกลูกหนึ่ง จึงน ามาถวายอธิการรุ่งอาจารย์ในเวลานั้นขุนวิจารณ์พยุหพล ปลัดว่าการกิ่งอ าเภอตาคลี
ก าลังเดินทางตรวจราชการ ได้ข่าวเรื่องศรนี้จึงไปขอดูแล้วรายงานขึ้นไปยังมณฑลนครสวรรค์ พระยาศิริชัยบุรินทร์ (ศุข)
ข้าหลวงเทศาภิบาล ส าเร็จราชการมณฑลนครสวรรค์ จึงได้พาอธิการรุ่งกับนายตี่เด็กแบนพร้อมด้วยศรเข้ายังกรุงเทพฯ
เพื่อจะทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย
ส่วนกระบี่ธุชพระครุฑพ่าห์ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรมหลวงนริศรานุ
วัตติวงศ์ ทรงติดเครื่องประกอบและท าเป็นธงพระกระบี่ธุชพระครุฑพ่าห์น้อยขึ้นนั้น ธงพระกระบี่ธุชพื้นแดงเขียนรูป
กระบี่ขาว ธงพระครุฑพ่าห์สีเหลืองเขียนรูปครุฑสีแดง ภายในธงแนบผ้าขาวลงยันต์และอักษรตามแบบธงพระกระบี่ธุช
พระครุฑพ่าห์ของเดิม ซึ่งพระครูสุทธธรรมสมาจาร วัดประดู่ได้ท าพิธีลงยันต์และอักษรที่วัดตูม ณ กรุงเทพทวาราดีศรีอยุธยา
คันธงไม้ไชยพฤกษ์ยอดหอกคร่ าทอง กาบธงผูกหางนกยูงเป็นรูปแพนสอดลงในแผ่นธงพระกระบี่ธุช พระครุฑพ่าห์ของโบราณ
นั้นเหมือนกันทั้งคู่
ครั้นเสด็จฯ จากพระราชพิธีสัมพัจฉรฉินท์แล้ว ทรงพระกรุณา
โปรดเกล้าฯ ให้เชิญธงพระกระบี่ธุชพระครุฑพ่าห์นั้นไปถวายพระเจ้า
บรมวงศ์เธอกรมพระยาชิรญาณวโรรส ณ วัดบวรนิเวศวิหาร เพื่อจะ
ได้จารึกคาถาบนแผ่นสัมฤทธิ์ด้านหลังรูปพระกระบี่ธุช พระครุฑพ่าห์
ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณา
โปรดเกล้าฯ ให้ราชองค์รักษ์ เชิญธงพระกระบี่ธุช และพระครุฑพ่าห์
น้อย น าเสด็จพระราชด าเนินในกระบวนราบ ทหารบกเชิญธง
ธงพระกระบี่ธุชไปทางขวา ทหารเรือเชิญธงพระครุฑพ่าห์น้อย
ไปทางซ้าย แต่ถ้าเสด็จฯ เป็นกระบวนการรถม้า ให้ราชองค์รักษ์
ภาพธงชัยพระครุฑพ่าห์น้อย
ทหารบกเชิญทั้ง ๒ นาย
จนถึง พ.ศ.๒๔๗๒ ในรัชการพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว กระทรวงวังได้กราบบังคมทูลเรียนพระราช
ปฏิบัติระเบียบการเชิญธง โดยอ้างว่าสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ประทานพระกระแสว่า ธงพระกระบี่ธุชควร
อยู่ซ้าย ธงพระครุฑพ่าห์น้อยควรอยู่ขวา โดยถือหลักประเพณีเดิม ซึ่งปรากฏอยู่ในตอนที่หนึ่งของโคลงพระราชพิธี
ทวาทศมาศ เมื่อความทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทแล้ว พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงมีพระบรมราชโองการ
โปรดเกล้าฯ ว่าเมื่อได้ความแน่ชัดถึงประเพณีเดิมแล้วก็ให้เปลี่ยนเสียให้ถูก กระทรวงวังจึงถือเป็นหลักสืบมา และเรียกว่า
ธงชัยราชกระบี่ยุทธ และธงชัยพระครุฑพ่าห์
โรงเรียนทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์
หน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์